Sesletim (Artikülasyon) Bozukluğu
Konuşma seslerini üretmede yetersizlik, motor bileşeni içeren iletişim güçlüğü olarak ele alınır.  Bu durumda bozuklukların zemini fonetik (sesçil) ve artikülasyon düzeyindedir; güçlük seslerin nasıl üretildiği ile ilgilidir. Hatalar ses üretim mekanizmasını şekillendirememekten kaynaklanır  Örneğin /r/ sesini söyleyememe.

Fonolojik Bozukluk

   Konuşma seslerinin dildeki görevleri ile ilgili bilginin bilişsel olarak zihinsel sözlükte saklanması, temsil edilmesi, ya da erişilmesi ve çağrılması ile ilgili sorunlar olarak ele alınır. Burada çocuk birtakım fonolojik işlemler yapar. Çocuk sesi üretse dahi fonolojik işlemler yaptığından dolayı sesi tutarlı olarak kullanamaz. Bu tip bozukluğu olan çocuklara yanlış ürettiği bir sözcüğü tekrar tekrar söylettirdiğinizde genellikle her seferinde farklı şekilde üretimler gerçekleştirirler (örn : şappa> şakpa> şakka gibi) Bir sesi ondan önce gelen bir sese benzetebilir ( "şapka" yerine "şappa" denilmesi), veya dilin arka kısmından çıkması gereken /k/ sesi yerine /t/ sesi kullanımı( önleştirme)...vs gibi.

Normal bir çocuğun

18 aylıkken  % 25 anlaşılır

24 aylıkken  % 50 -75 anlaşılır

36 aylıkken  % 75- 85/90 anlaşılır

48 aylıkken  % 85/90-100 anlaşılır olması beklenmektedir. 

Çocukta Sesbilgisel Gelişim Evreleri

Sözöncesi Dönem İletişim Evresi (0;1 ay – 1;0 yaş)

1-      Sesleme (Fonasyon) evresi (0-1 ay – phonation stage)

Bu evre refleksif seslendirmelerin gerçekleştiği evredir. Bunlar, ağlama, hapşırma, öksürme gibi doğal seslerdir. Bunun yanı sıra, genizsi, hecesel ,genizsilerle benzeyen ve refleksif olmayan seslemeler de gözlenir. Bunlar ünlü benzeri seslerdir. Bu evredeki seslemler konuşma düzeneğinin anatomik yapısı ile bağlantılıdır.

2-      Gıgıldama Evresi (2ay-3 ay- coo stage)

Bu evrede bebekler rahatlık, mutluluk ifade eden seslendirmeler yapar. Ağlama sıklığı azalırken, gülücükler artar. Ünlü seslemlere artdamaksıl /k,g/ benzeri seslerin eklenmesiyle ünlü ünsüz sıralamalarını andıran sesler çıkarılır.bu evreye agulama evresi de denilir.

3-      Genişletme evresi (4ay- 6 ay- expansion stage)

Bu evre ses oyunları evresi olarak da bilinir. Ünlü, yarı ünlü seslerle yüksek perdeli sıralamalar ve tiz seslemeler içerir. Bu evrenin sonuna doğru “ba”,”da” gibi ünsüz-ünlü sıralı mırıldanma başlar; ancak bu mırıldanmaların zamanlaması yetişkinlerinkine kıyasla yavaştır. Ses değişimleri özellikle gırtlak ve gırtlak üstündeki anatomik gelişmelere bağlanır.

4-      Düzenli Mırıldanma Evresi ( 7ay- 9 ay- canonical babbling)

Bu evredeki “anana, nananan, bababab, adada” gibi üretimlern evrensel özellik taşıdığı pek çok araştırmacı tarafından kabul edilmektedir. Bu evrede bebekler yetişkin benzeri zamanlamayla ünsüz-ünlü sırasında hecesel tekrarlar üretirler. Bu seslemlerin belirgin bir gönderimi yoktur; yani gerçek ilk sözcükler değildir. Genizsi ,durak ve yarıünlü gibi akıcı sesler çoğunluktadır. Artdamaksıl seslerin kullanımı azalır, bunların yerini dudaksıl /p,b,m/ ve dişardıl /d/ sesleri alır.

5-      Anlamsız Sözcelerle Mırıldanma Evresi (10 ay- 1 yaş- variegated babbling)

Sözöncesi evrenin sonlarına doğru ünsüz ve ünlüler ile ses dizinleri çeşitlenir, zenginleşir. Çocuklar farklı ezgi ve vurgu taşıyan uzun hece dizinleri üretebilir, yetişkinlerinkini andıran ses tonu kalıpları kullanabilirler. Hece uzunlukları, sesletim süreleri ve ünlü-ünsüz geçişleri yetişkinlerinkine benzemeye başlar. Sıralamalar tekrarlı hecelemelerden daha farklı yapıda farklı hecelerin birleşiminden meydana gelir. Örn : bagibadu)

Söz Düzeyi İlk Sözcük Evresi ( 1;0 yaş- 1;6yaş)

Anlamlı dil kullanımının başlangıcı kabul edilen bu evrede çocuklar yaklaşık 50 sözcük dağarcığına ulaşırlar. Ses dağarcığındaki seslerin sayısı giderek artar. Bu evrede sesletim yerine göre dudaksıl ve dişardıl sesler çoğunluktadır. Ünsüz-ünlü, ünlü-ünsüz, ünsüz-ünlü-ünsüz ve bu hece yapılarının birleşimlerinden oluşan sözcükler çoğalır. Bu evrenin önemli özelliklerinden biri bazı çocukların belirli şeyler için belirli sözcükleri doğru sesçil yapılarla kullanmalarıdır. Bu evrenin sonlarına doğru ise iki sözcüklü birleşimler gözlenebilir.

Tutarlı sesçil birimler (phonetically consistent forms)

Bu evrede sesbilgisel bakış açısından , her sözcüğün bireysel bir varlığı bulunmaktadır. Ve bu sözcüklerin söylenişlerinde hatırı sayılır çeşitlilik göze çarpmaktadır. Yaklaşık 2;0 yaşında tamamlanan bu dönemde dil edinimi hızla ilerler. Sesbilgisel örüntüler belli sözcüklere bağımlı olmaktan çıkar ve söyleyiş örüntüleri daha sistematik ve düzenli biçimler olarak sıralanır.

Söz Düzeyi Sistematik Gelişim Evresi

a)      Fonemik Gelişim (1;6 yaş- 4;0 yaş)

Sesbilgisel gelişimde hızlı ilerlemenin görüldüğü evredir. Sözcük dağarcığı oldukça genişler. Yetişkin sistemi ile bağıntısı kurulabilen daha kurallı yapılar oluşmaya başlar. Bu yapılar sesbilgisel çözümleme yöntemi ile betimlenebilir.

b)     Çocuklarda Sesbilgisel Edinim Stratejileri:

Stampe’in Doğal Fonoloji Kuramı: sesbilgisel işlemler , çocuğun konuşma üretiminde belirli güçlük sergileyen ses ya da sesdizinlerin yerine, güçlük dereceleri daha az (fakat benzer) ses ya da ses dizeleri kullanma için uygulanan zihinsel bir süreçtir. Stampe , çocukların  sesletim güçlüklerinin üstesinden gelebilmeleri amacıyla bir tür sesbilgisel basitleştirme stratejileri uyguladıklarını ileri sürmüştür. Eğer bir ses biriminin sesletimi zor ise çocuk, yerine daha doğal olanı gerçekleştirmektedir. Diğer bir deyişle, kullanılan sesbirim hedefe benzerlik taşımaktadır. Örneğin bir sürtünmeli sesin  sesletimi durak seslere göre daha zordur. Bu durumda sesletim biçimi daha kolay olan durak sesleri tercih edilebilir.

Sesbilgisel İşlemler ve Türkçe’de Sesbilgisi Edinimi

Sesbilgisel gelişimde kişinin konuşmak istediği dil dizgesi içinde seslerin anlamları değiştirebilme özellikleri, düzenlenişleri ve işlevleri hakkındaki bilgisi söz konusudur. Bu, zaman içinde gelişen örtük bir bilgidir ve alma, algılama, çözümleme ve üretme süreçleri ile bağımlıdır. Çocuklar genellikle dillerinin sesbilgisi sistemini, işleyişini iletişim ortamlarında doğal olarak fazla zorlanmadan kazanırlar. Sözkonusu süreçte ustalaşma zaman içinde aşamalı olarak gerçekleşmektedir. Edinim süresi , 4:0 ya da 5:0 yaşları gibi sesbilgisel işlemlerin baskılanmasıyla sona eren kısa bir zaman dilimi ise de, yetişkin dilinin sesçil kullanımına erişme 6: ya da 7: yaşlarına kadar sürebilmektedir. Diğer bir anlatımla , çocukların yaşı büyüdükçe sesbilgisel işlemlerin kullanımının azalması, giderek hiç kullanılmaması gerekir.